PostgreSQL Nedir?

PostgreSQL Nedir?

PostgreSQL, 1996’dan bu yana gelişen, açık kaynaklı, objekt‑ilişkisel bir veritabanı sistemidir. ACID uyumu sayesinde güvenli işlem garantisi, SQL standartlarına tam uyum ile taşınabilirlik, ve zengin eklenti altyapısıyla esneklik sunar. Kurumsal dünya, bilimsel araştırmalar, teknoloji start‑up’ları ve devlet projeleri gibi geniş bir yelpazede tercih edilir.

Nerelerde Kullanılır?

a) Web Uygulamaları

• Kurumsal sistemler: Bankacılık, muhasebe, insan kaynakları.

• E‑ticaret siteleri: Sipariş, stok yönetimi, kampanya sistemleri için ideal.

b) Coğrafi Bilgi Sistemleri (GIS)

• PostGIS eklentisiyle harita verisi depolama, konum bazlı arama, mesafe hesaplama gibi işlemler.

• Örnek: “İstanbul’daki tüm kafe zincirlerinin yarıçap içinde sayısı” gibi sorular kolaylıkla yanıtlanabilir.

c) Veri Ambarı ve Analitik

• TimescaleDB ile zaman serisi veriler üzerinde hız ve performans avantajı.

• İçerik öneri sistemleri, log analizi, IoT verisi işleme gibi büyük veri senaryoları için uygun.

d) Mikroservis ve Bulut Mimarileri

• Her micro-servis için ayrı bir PostgreSQL örneği kullanılır.

• Docker/Kubernetes ile kolayca ölçeklenebilir hale gelir.

Rakiplerine Göre Farkları

PostgreSQL vs NoSQL: Hangi Durumda Hangisi?

PostgreSQL’i Seçmeliyim Eğer:

• Veriler arası güçlü ilişkiler ve transaction ihtiyaç varsa (örneğin, banking işlemleri).

• ACID garantisi (atomicity, consistency, isolation, durability) önemliyse.

• Sorgular karmaşık JOIN, agregasyon veya alt-sorgular içeriyorsa.

NoSQL’e Yönelmeliyim Eğer:

• Şema tanımı hızlı değişiyorsa; belge-temelli (JSON) veri yapısı varsa.

• Yüksek yazma/okuma yükü ve yatay ölçek gerekiyorsa.

• Az tutarlılıkla klasik ACID garantisi önemli değilse (örneğin, sosyal medya gönderileri).

Hibrit Yaklaşım:

PostgreSQL içinde JSONB sütunları kullanılarak NoSQL görünüm sağlanabilir. Ayrıca, analitik ve raporlama için OLAP, real-time işlem için NoSQL ile birlikte hibrit sistemler kurulabilir.

Avantajlar & Dezavantajlar

Avantajları:

• Güçlü tutarlılık (ACID): Finansal işlemlerde hata riski minimum.

• Topluluk desteği: Sürekli güncellemeler ve geniş belge havuzu.

• Gelişmiş sorgu dili: CTE, pencereli sorgular, fonksiyonel indeksler.

• Eklenti desteği: GIS, zaman serisi, güvenlik, tam metin arama gibi özellikler modüler.

Dezavantajları:

• Kurulum ve yapılandırma: Özellikle büyük sistemler profesyonel bilgi ister.

• Hafif mikro servisler: Her mikroservis için ayrı veritabanı kuyruğa gelebilir.

• Donanım gereksinimi: Büyük veri kümelerinde RAM/disk I/O konfigürasyonu kritik.

En Çok Sorulan Sorular

1) “PostgreSQL öğrenmek zor mu?”

Temelleri kolay (CREATE TABLE, SELECT, JOIN), ama ileri SQL, PL/pgSQL ve performans optimizasyonu zaman alır.

2) “NoSQL tamamen unutulabilir mi?”

Hayır. Şema esnekliği ve yatay ölçek ihtiyaçlarında NoSQL daha pratiktir. PostgreSQL’de JSONB ile bazı NoSQL özellikleri sağlanabilir ama her zaman yeterli olmaz.

3) “PostgreSQL JSON veriyi iyi mi işler?”

Evet, JSONB formatı sayesinde hem veri yapısı esnek hem indekslenebilir sorgular sunar.

4) “Performans dezavantajı var mı?”

Yaygın yüklerde gayet iyi çalışır. Granüler performans için partitioning, indeks tuning, VACUUM/Garbage Collection mekanizmalarının doğru yönetilmesi gerekir.

5) “PostgreSQL kullanım alanlarında örnek projeler var mı?”

• Kanun teklifleri ve yasal doküman analizi yapan e-devlet portalı.

• Coğrafi veriye dayalı harita servisleri.

• IoT cihaz verilerini toplayan zaman serisi izleme platformları.

Kaynaklar ve Eğitim Linkleri:

Başlangıç İçin (Türkçe):
PostgreSQL Basics Eğitimi

Derinlemesine (Türkçe):
PostgreSQL Gelişmiş Eğitim

Gerçek Performans Karşılaştırmaları (Benchmark Tablosu)

Not: Bu değerler donanıma ve yapılandırmaya göre değişebilir. Ancak PostgreSQL’in karmaşık veri işlemlerinde üstünlüğü nettir.

PostgreSQL’in Benzersiz Özellikleri

• CTE (Common Table Expressions): Daha okunabilir sorgular için geçici tablo kullanımı.

• Window Functions: Satır bazında karşılaştırmalı analiz imkanı.

• Full-Text Search: Gömülü metin arama özellikleri (NoSQL gibi harici çözüm gerekmez).

• Materialized Views: Ağır sorguları önbelleğe alıp tekrar tekrar kullanmak için ideal.

PostgreSQL Kullanan Büyük Markalar

PostgreSQL Uzantı Ekosistemi